Een hogesnelheidstrein, ook wel hst genoemd, is een trein die rijdt met een snelheid van minstens 200 km/h, waarbij de gemiddelde snelheid tussen de 250 en 320 km/h ligt. De topsnelheid van de Franse TGV lag op 574,8 km/h, dit in vergelijking met normale Intercity-treinen, die een gemiddelde snelheid van 130 tot 200 km/h behalen. De treinen kunnen deze snelheid alleen behalen op speciale hogesnelheidslijnen. Deze lijnen worden ofwel aangepast ofwel nieuw aangelegd om hst-treinen aan het topsnelheid te kunnen laten rijden. Een hogesnelheidstrein kan ook op reguliere sporen rijden maar dan met een aangepaste snelheid. Een nieuw soort hogesnelheidstrein is de AGV, of de Automotrice à grande vitesse, die een dienstsnelheid van 360 km/h heeft en bovendien minder energie verbruikt.
De eerste hogesnelheidstrein ontstond in 1964 in Japan maar sindsdien hebben verschillende landen hogesnelheidslijnen aangezet om hun grote steden te verbinden. Zo rijden er hogesnelheidstreinen in onder andere Oostenrijk, België, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland, Italië, Portugal en Spanje. Er zijn verschillende types hogesnelheidstreinen op de wereld, zoals de Franse TGV’s, de Duitse ICE’s, de Italiaanse Eurostar Italia en de Shinkansen in Japan. Hogesnelheidstreinen worden meestal ingezet voor het personenvervoer, hoewel de Franse post La Poste speciale TGV’s inzet voor snelle leveringen.
NS International is binnen de Nederlandse Spoorwegen de dienst die de internationale treinen binnen Europa voorziet. Het bedrijf volgt de NS Hispeed op, dat in 2014 werd samengevoegd met NS Reizigers. De treindiensten die worden aangeboden door NS International zijn de ICE trein naar onder andere Berlijn, Frankfurt en Basel SBB en de Thalys naar Brussel-Zuid en Parijs-Noord, waarbij er nog een overstap mogelijk is op de Eurostar naar Londen. Vanaf 2016 zal er ook een rechtstreekse Eurostar tussen Amsterdam en Londen rijden. Naast hogesnelheidslijnen bieden ze ook internationale intercitydiensten aan naar Brussel en Berlijn via de IC Berlijn en IC Brussel. B Europe is de Belgische aanbieder van hogesnelheidsdiensten en is onderdeel van de spoorwegmaatschappij NMBS. Ze bieden samen met de Thalys, TGV, Eurostar en ICE internationale verbindingen aan.
De TGV of Train à Grande Vitesse is een Franse hogesnelheidstrein van de SNCF. De treinen halen een snelheid van 300 km/h als ze op de speciaal aangelegde spoorwegen rijden, indien ze op de reguliere lijnen reizen ligt hun snelheid rond de 200 km/h. Er zijn verschillende soorten TGV’s actief in Europa, zoals de TGV-Paris-Sud-Est, die onder andere tussen Frankrijk en Zwitserland rijdt, de TGV-Atlantique, die tussen Parijs en Bordeaux rijdt, de Trans-Manche Super Train, die gebouwd is voor gebruik bij Eurostar en de TGV-R, die geschikt is voor de bovenleidingsspanning in België. Deze treinstellen worden ingesteld voor de Thalys die naar Brussel en Amsterdam rijdt. Ook de TGV-PBKA is gebouwd voor Thalys-diensten en wordt beheerd door de vier spoorwegmaatschappijen SNCF, NMBS, DB en NS, waarbij de treinen geschikt zijn voor de spoorlijnen in de vier landen. De verbinding die ze aanbieden is Parijs-Brussel-Keulen-Amsterdam. Vanuit Brussel kan men bovendien met de TGV meer dan twintig Franse steden rechtstreeks bereiken, waaronder Cannes, Rijsel, Lyon, Nice, Marseille en Montpellier. Ook vanuit Nederland kan er naar heel wat Franse bestemmingen gereisd worden, maar hiervoor is vaak een overstap vereist in Gare du Nore in Parijs of Brussel-Zuid.
Eurostar is de hogesnelheidstrein die Brussel en Parijs met Londen verbindt. Deze verbinding bestaat sinds 1994 en maakt gebruik van de Kanaaltunnel die onder de zee loopt. De trein vertrekt op Brussel-Zuid of Gare du Nord en reist naar St Pancras in Londen. Tot 2007 kwam de trein aan in Station London Waterloo, totdat het internationale station St Pancras voltooid was en de hogesnelheidslijnen tussen de tunnel en dit station, waardoor de trein nu in de drie landen op topsnelheid kan reizen. De reisduur van Parijs tot Londen bedraagt nu 2 uur en 15 minuten, van Brussel tot Londen reist men in 1 uur en 51 minuten. Er zijn bovendien ook plannen om de lijn door te trekken naar Amsterdam en Keulen.
De Thalys is een hogesnelheidsdienst die wordt geëxploiteerd door zowel de Franse SNCF als de Belgische NMBS. Ook de NS participeert, maar heeft geen aandeel in het bedrijf. De Thalys voorziet hogesnelheidslijnen tussen Amsterdam, Brussel en Parijs; maar ook met kleinere steden zoals Brugge, Gent, Oostende, Aken en Keulen werden er verbindingen ingelegd. De reisduur tussen Brussel en Parijs bedraagt een klein anderhalf uur. Van Amsterdam naar Parijs kan men in 3 uur en 18 minuten reizen, waarbij er snelheden van 330 km/h gehaald worden. Tussen Amsterdam en Brussel rijdt men in minder dan twee uur via de Hogesnelheidslijn Schiphol-Antwerpen. Naast de reguliere diensten biedt de Thalys ook vakantiediensten aan naar de zon in Marseille en de sneeuw in de Franse skigebieden. De treinen van de Thalys herkent men aan de Bordeaux kleuren met zilver. Voorzieningen in de treinen zijn onder andere wifi en een speciale treinwagon met bar.
De ICE treinen, of de Intercity-Express, zijn de hogesnelheidstreinen van de Duitse spoorwegmaatschappij Deutsche Bahn en zijn gebouwd door Siemens. Er zijn verschillende soorten ICE-treinen die verbindingen aanbieden in zowel het binnenland van Duitsland, zoals tussen Berlijn-Hamburg bijvoorbeeld, als naar buitenlandse bestemmingen zoals Zwitserland, Oostenrijk, België en Nederland. Voor verbindingen met deze laatste landen is de ICE International opgericht. Dit is een samenwerking tussen de Deutsche Bahn en de Nederlandse Spoorwegen voor verbindingen tussen Nederland, Duitsland en België. Ook de NMBS werkt hieraan mee, maar bezit geen aandelen of treinstellen. Vanuit Amsterdam Centraal kan men onder andere naar Frankfurt en Basel reizen. Vanuit Brussel-Zuid vertrekt er een trein naar Frankfurt.
De hogesnelheidstreinen zijn meestal voorzien van wat meer comfort dan reguliere intercity-treinen, omdat ze langere afstanden overbruggen en het de reizigers het zo aangenaam mogelijk proberen te maken. In de treinen is meestal een barrijtuig voorzien waar passagiers gedurende hun reis een drankje of versnapering kunnen kopen. In de Thalys is er ook gratis wifi ter beschikking. Verder zijn er verschillende reisklassen, waardoor passagiers tegen een extra vergoeding in meer luxe kunnen reizen. Tickets kunnen aangekocht worden voor de verschillende klassen, met prijzen afhankelijk van het gekozen tijdstip. Voor bagage op de hogesnelheidstreinen moet je niet betalen, tenzij het om extra omvangrijke stuks gaat. Als volwassen persoon mag je twee stuks bagage meenemen en een stuk handbagage.